PERU’S STATE OF MIND
Peru, zamanın en eskileri Norte Chico’lardan, Inkalara, ispanyollardan, Afrikalılara topraklık yapmış. 1821’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra bile her zaman politik savaşlarla uğraşmış. (detay için bknz son)
Peru, hem Amazonları, hem Andes’leri sınırlarında barındırıyor.
Haziran – Ağustos ayları arası yüksek sezon, Kasım – Nisan ayları ise yağmurlu
Fakirlik oranı 36%.
29,5 milyon nüfuslu Peru, Bolivya ve Guatemala’nın yanında nüfus çoğunluğu kızılderili halkın olduğu üç ülkeden biri. Nüfusun yüzde 45’i kızılderili kökenli (ki bunlar ağırlıklı olarak Quechua (% 40) ve Aymara (% 5) konuşan halkına ait. % 37 melez olan halkın, % 15 kadarı Avrupa kökenli, geri kalan % 3 ise kısmen Afrika, kısmen Asya kökenli.
Koka yaprakları 1 numara
Halk, tarımcılık, balıkçılık, madencilik ve tekstil ile uğraşıyor.
1 usd: 2,9 soles
Işsizlik oranı hesaplanamıyor derecesinde kötü 🙁
Ancak halk sokakta her türlü şeyi satarak tutunmaya çalışıyor. Özellikle yerliler..
İkibuçuk milyon Perulu sürekli olarak göçmen vaziyette başta ABD, Avrupa ve Japonya olmak üzere yurtdışında yaşıyormuş.
%95 halk yine katolik (zaten ispanyolların gelmesi ile başlayan bir akım bu ve gittikçe de büyüyennn..) neyse ki hala bazı yerli gruplar törenlerle Pachamama (doğa ana)’yı da anıyormuş!!! Ben deeeee!!!
Machu Picchuuuuuuuuuuuuu
Peru müziği, And’ların, ispanyolların ve Afrika kökenlerinin etkisinde oluşmuş. Farklı uzunluklarda, bambudan veya kemikten yapılan Quena ve mızıkaların bambu kamışı ile tutturulduğu, küçücükten kocaman boylarına kadar değişen Zampona, en önemli üflemeli enstrümanlarından.. Bunlara, Kolombiya’nın üflemeli ve vurmalı esintisi, ispanyollar’ın gitar, ve arp’i getirmesi, Afrikalılar’ın ise ritimlerinin yanısıra, colon adlı perküsyon aletini, aileye katmaları da eklenince, Peru için voltran oluşuyor! (buraları kimse okuyor mu merak ediyorum? 🙂 ).
Geleneksel dansları folklörde, vurmalılardan etkilenmişler ve önemlileri marinera, tondera ve huayno ki bunlar da Penas’larda izlenilebiliyor..
Milli sporları futbol ama boğa güreşi de var kültürlerinde. Hatta bazı yerlerde yerliler, akbabaları takıyorlarmış boğanın kafasına, ispanyollara karşı güçlerini göstermek için!
‘Tarihçe: Peru bin yıllar boyunca Pre-Inka kültürüne sahip olan bir ülkedir. İlk göç eden yerleşimciler, M.Ö. 20.000 ile 10.000 yıllarına kadar bugünkü Peru’nun olduğu bölgeye gelmişlerdir. M.Ö. 4000 yıllarında tarla kurmaya ve hayvan yetiştirmeye başlarlar. Bugün halen daha ayırt edilebilen en eski kültür, M.Ö. 800 ile M.Ö. 300 yıllarına kadar var olmuş olan Chavinde Huantar’dır. Titikaka Gölü çevresinde M.Ö. 1. yüzyıldan itbaren M.S. 1000 yılına kadar Tiahuanaco kültürü oluşur. Sahilde, And nehirlerinin sulak alanlarında M.S. ilk binyılda Lambayegue Bölgesi civarında Mochica gibi farklı kültürler oluşur. Inka Krallığı’ndan önce, gelişmiş şehir kültürü olan Chimu’nun başkenti Chanchan’dı
İnka Krallığı 1200 civarında oluşur ve 1532’ye kadar bugünkü Kolombiya, Ekvator, Peru, Bolivya, Arjantin ve Şili’nin büyük kısmına genişler. Peru’nun yüksek platosunda bulunan Cusco şehri İnka Krallığı’nın başkentidir.
İspanyollar 1532’den itibaren bu ülkeyi fethederler ve İspanya Krallığı adına Peru Valiliği’ni kurarlarlar ki bu valilik, zirvesine ulaştığında bugünkü Panama’dan, kıtanın en güney noktasına kadar ulaşmıştır.
1821’de ülke Jose de San Martin ve Simon Bolivar tarafından kurtarılır ve bağımsızlığını kazanır. Bununla birlikte isyanlar ve iç savaşlar modern bir devletin gelişmesine engel olurlar.
1879 yılında Güherçile Savaşı patlak verir. Şili ve Bolivya bağımsızlıklarını ilan ettikleri zamandan beri Antofagasta üzerinde tartışma halindedirler. Peru tartışmalı bölgede çok sayıda guano ve maden şirketine sahiptir. Bolivya Peru’ya birlik olma halinde Antofagasta’da ekonomik ayrıcalıklar teklif eder. Ayrıca Peru, İspanyol valiliğinin kolonyal zamanında devraldığı politik ve ekonomik öncelikli pozisyonunun, Güney Pasifik’te Şili tarafından tehlikede olduğunu görmektedir.
1874’de Şili’ye karşı Bolivya ile beraber gizli bir pakt kurulur. Bu pakt yine de Şili’nin zaferine engel olamaz. Bolivya kaybedilen çok sayıdaki muhaarebeden sonra 1880 yılında savaştan çekilir ve Antofagasta Bölgesi üzerindeki hak iddiasından tamamen vazgeçer. Şili bu arada kuzeye doğru ilerleyerek Peru bölgesi Tarapaca’ya girmiş ve Peru’ya ateşkes ve barış antlaşması teklif etmiştir. Peru yine de Tarapacá’yı Şili’ye bırakmayı reddeder. Şili takip eden yıllarda yeni bir savaş başlatarak, 1881’de Peru ordularını tahrip ettikten sonra Başkent Lima’ya girer. Resmi hükümet lağvedilerek, Şilili General Patricio Lynch ülke valisi olarak tayin edilir. Bununla birlikte, Miguel Iglesias ve Andres Caceres gibi bazı Perulu generaller kurtularak; Doğu ve Kuzey Sierra’da, başarısı şüpheli organize bir gerilla savaşı yürütmeye çalışırlar. Caceres son bir kurtuluş mücadelesinde bulunmak için Temmuz 1883’de 1500 kişilik konvansiyonel bir bölük kurmayı başarır. Kuşkusuz Şilili Albay Alejandro Gorostiaga Huamachuco Muharebesi’de son umutları yıkar. Saveş kesin olarak kaybedilmiştir. Ekim 1883’de Ancon Antlaşması ile savaşa son verilerek Tarapaca ve Tacna, Şili’ye bırakılır ve Şili Ordusu Peru’dan çekilir.
1968’de Juan Velasco Alvarado altındaki bir askeriş cunta kansız bir darbe ile hükümeti devralarak, toprak ve ekonomik reformlarla sosyal bir sistem getirmeğe çalışır. General Velasco 1975’de General Francisco Morales Bermudez tarafından düşürülürülerek, yeniden müteşebbis yanlısı bir yön izlenir. 1980’de, 1968 yılında düşürülen Fernando Belaunde Terry seçilmiş başkan olarak yönetimi devralır ve yeniden iktidara gelir.Terry, devletleştirlen şirketleri tekrar özel teşebbüse devreder.
1980li yıllarda sol yanlısı gerilla örgütü Aydınlık Yol („Sendero Luminoso“) hükümete karşı silahlı bir savaş başlatır. Her iki taraf da, sivil halka karşı kendi taraflarına disipline etmek için, acımasız bir harekat yürütür. Aydınlık Yol’un faaliyetleri 1990lı yıllara kadar devam eder. Ülkenin diğer sol gerilla hareketi Movimiento Revolucionario Tupac Amaru sivil halka karşı şiddeti reddeder.’*
*wikipedia
2006’dan bugüne kadar da başta Alan Garcia vardı. Ancak biz ordayken tekrar seçimler olacaktı. Ve biz baya politikanın tam içinde olan bir kız arkadaşımızın yanında kaldığımız için, dediğim gibi büyük işin içindeydik, enteresandı 🙂
Gidilesiler:
Machu Picchu*
Cusco*
Huacahina*
Arequipa
Lake Titicaca*
Huaraz, the Cordilleras Blanca, Huayhuash
Canon del Cutahuasi
Iquitos por Amazonas*
Comments are closed.
Recent Comments